ابزارهای تبلیغ و هنر

   در هر حرفه و شغلی آشنایی با وسایل و امکانات مربوط به آن از مهمترین گام های موفقیّت در کار است. در دنیای تبلیغ که هر لحظه شاهد رخ نمودن ابزارهای جدید «ارتباطی» هستیم، ضرورت آگاهی از وسایل نو ظهور و دانستن کاربرد و توانایی آن ها دو چندان می شود. آنان که نمی خواهند این حقیقت روشن را باور کنند، بسان کسانی که در روز، چشم از دیدن آفتاب فرو می بندند همواره در تاریکی نادانی به سر می برند و از قافله عقب می مانند.

رهبر فرزانه ی انقلاب، این دیدبان هوشیار، که همواره در موقعیّت های مناسب زنگ خطر را به صدا در می آورند و پرده از روی حقایقی تلخ بر می دارند، می فرمایند:

«امروز دنیا دنیای امواج است. با امواج و رایانه همه ی مفاهیم از این طرف به آن طرف دنیا منتقل می شود. الآن دورترین کتابخانه های دنیا می توانند در ظرف مدت پنج دقیقه مطالب کتابی را که در کتابخانه کنگره آمریکاست، روی صفحه کاغذ خود چاپ کنند. این گونه مطالب منتقل می شود. ما از دنیا عقبیم. دیگر چرا این را منکر بشویم. این یک عیب قطعی است که حوزه ی امروز ما آن را دارد»[1]
مهمترین عامل موفقیت تبلیغ می تواند انتخاب ابزار و شیوه تبلیغی مناسب باشد.

هر وسیله ای که «پیام دهنده» برای انتقال «پیام» خود به «پیام گیرنده» از آن بهره می گیرد را ابزار تبلیغ می نامیم.

در این قسمت سعی بر آنست که ابزار های تبلیغ فهرست وار بیان و رابطه اش با هنر و یا تأثیر هنر برآن را مورد بررسی قرار دهیم؛

ابزارهای اصلی ارتباط سه گروهند که همین سه گروه، قالب های تبلیغی را شکل می دهند؛
این ابزارها عبارتند از:

الف ـ زبان

ب ـ قلم

ج ـ تصویر

بنابراین قالب های تبلیغی را به سه دسته گفتاری، نوشتاری، دیداری تقسیم بندی می کنیم.
  قالب های گفتاری عبارتند از:

الف ـ خطابه

ب ـ قصه

ج ـ مناظره

د ـ پرسش و پاسخ (مسابقه)

هـ ـ روضه خوانی

و ـ مداحی

ز ـ گویندگی و... .
قالب های نوشتاری عبارتند از:

الف ـ مقاله

ب ـ نثر ادبی

ج ـ شعر

د ـ قصه و رمان

هـ ـ فیلم نامه و نمایشنامه

و ـ کتاب

ز ـ طنز

ح ـ ترجمه

ط ـ ادبیات کودک و نوجوان و...

ی ـ مطبوعات

کـ ـ نقد کتاب و ... .
قالب های دیداری عبارتند از:

الف ـ نقاشی

ب ـ عکس

ج ـ فیلم

د ـ مجسمه و صنایع دستی

هـ ـ تئاتر

و ـ خط

ز ـ گرافیک

ح ـ کاشی کاری (معماری بر اساس مفاهیم)

ط ـ ماکت سازی

ی ـ نشانه گذاری و علامت های قراردادی

کـ ـ کاریکاتور

و گاهی هم این قالب ها به صورت مرکب برای تبلیغ استفاده می شوند.
بنابراین ترکیب ابزارهای اصلی سه صورت پیدا می کند.

الف ـ زبان + قلم + تصویر؛ مانند: پیام های بازرگانی و تبلیغاتی و...

ب ـ زبان + تصویر؛ مانند: فیلم های سینمایی، نمایشنامه و...

ج ـ قلم و تصویر، مانند: کتاب های مصوَّر کودکان و...

  بسیار واضح است که بسیاری از این ابزارها و قالب های مذکور در جامعه به عنوان هنر یاد شده و خود از مصادیق بارز و انواع هنر هستند، و می بینیم که همین ابزارهای هنری به عنوان ابزاری برای تبلیغ آورده می شوند یعنی گاهی اوقات وسیله تبلیغ عینا همان هنر است و این نشان از رابطه جدایی ناپذیری هنر و تبلیغ دارد.

چنانچه رهبر فرهیخته انقلاب می فرماید:

«هنر مسأله ای است که همه صاحبان شعور در جهان می خواهند از آن استفاده کنند و یکی از انواع استفاده آن هم این است که کسی اندیشه ی ناپاکی را به وسیله ی هنر در ذهن ها بریزد همان گونه که صاحبان اندیشه ها و روش های ناپاک از پول و سلاح استفاده می کنند، از هنر هم بهره می گیرند ولی کاری را که ما باید انجام دهیم، آن است که چیزی را که صاحبان اندیشه های ناپاک می خواهند، از آن بهره نادرست بگیرند، آن را در اختیار سرپنجه ی مقتدر اندیشه ی مقدس و پاک و والا قرار دهیم و اگر این اندیشه ی مقدس و پاک نتوانست از مایه ی «هنر» استفاده کند، قطعا عقب خواهد ماند.»[2]


پی نوشتها :

[1] سخنان ایشان در دیدار با طلاب و فضلاء حوزه علمیه قم، جمهوری اسلامی، 13/9/74

[2] روزنامه اطلاعات، 22/8/68، در دیدار با جمعی از هنرمندان سازمان تبلیغات.

تهیه و تولید : احمد اولیایی ،گروه حوزه علمیه تبیان