غضب الهیِ دختر پیامبر به اعتراف اهل سنت!

حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها ام الائمه و دختر گرامی حضرت رسول خاتم صلی الله علیه وآله وسلم است که به لحاظ مرتبه و شأن در مقامی قرار دارد که در حدیث مشهور "لولاک" خلقت عالم به علت وجود فاطمه سلام الله علیها نسبت داده شده است! آگاهی یافتن از رتبه و مقام حضرت زهرا سلام الله علیها بخش مهمی از اعتقادات اسلامی به شمار می رود و از این رو از اهمیت به سزایی برخوردار است. این نوشتار می کوشد براساس استدلال های عقلی و نقلی به تبیین این جایگاه در حد وسع اندک خویش بپردازد.

حقیقتی انکارناپذیر

صحیح بخاری یکی از کتب معتبر و موثق اهل تسنن است که متعصب ترین و نقادترین فقهای اهل تسنن نیز آن را صحیح و معتبر می دانند. در این کتاب از ابن ولید از ابن عینیه از عمر و ابن دینار از ابن ابی ملیکه از مور بن مخرمه روایت شده است که رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: "فاطمة بضعة منی، من اغضبها فقد اغضبنی"؛ فاطمه پاره تن من است هر آن کس که او را غضبناک کند مرا خشمگین کرده است. سند این حدیث صحیح و از درجه ی بالایی برخوردار است. همچنین آن را به گونه ای دیگر روایت می کنند که: "إن الرب یرضی لرضا فاطمة و یغضب لغضب فاطمة"، همانا خداوند با خشنودی فاطمه خشنود و با ناراحتی فاطمه ناراحت می شود. (مستدرک الحاکم- ج3 – ص154)

پس این حدیث حتی نزد اهل تسنن نیز از لحاظ سند در حد قطعی الصدور از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم نقل شده است. اما بر اساس این حدیث خشم و غضب و خشنودی و رضایت حضرت زهرا سلام الله علیها همان خشم و غضب و خشنودی و رضایت پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم و آن با خشم و غضب و خشنودی و رضایت خداوند تبارک و تعالی یکی است! بنابراین اگر کسی حضرت زهرا سلام الله علیها را خشمگین ساخت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و خداوند متعال را خشمناک گردانیده است و اگر هم کسی حضرت زهرا سلام الله علیها را خشنود سازد پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم و خداوند بلند مرتبه را خشنود ساخته است!

منشأ خشنودی و غضب

در حیات گیاهان دو عامل اساسی وجود دارد که حیات نباتات بدان وابسته است: عامل اول قدرت جذب و عامل دوم قدرت دفع است. در حیات حیوانات این دو قدرت به صورت دو قوه ی خشم و خشنودی ظاهر می شود که هر دو ناشی از طبع و غریزه اند. اما در حیات انسانی این دو قوه دیگر ناشی از طبع و غریزه نباید باشند. حیات انسانی به معنای آن است که هر یک از انسانها به درجه ای از انسانیت برسد که رکن و پشتیبان وجودش عقل باشد و منشأ تمام خشنودی ها و خشم ها در وجود انسان گردد. اکثریت انسانها به درجه ی انسانیت نرسیده اند و منشأ خشم و خشنودی آنها غریزی است نه عقلانی. اگر هر یک از ما در زندگی مان منشأ خشنودی ها و خشم هایمان را حتی برای یکبار از عقل دیدیم آن موقع است که برای یک بار انسان شده ایم اما اگر خشنودی و غضبمان ناشی از شکم و شهوت بود مطمئنا از حیوانات خواهیم بود ولی در شکل و قالب انسان!

از خشم عقلانی هم بالاتر

مرتبه ی انسانیت که در آن منشأ خشم و خشنودی ها عقل است، مرتبه ای است که بالاتر از آن نیز قابل تصور است! بالاتر از این مرتبه مقامی است که ممکن است انسان به آنجا برسد و آن زمانی است که اراده ی انسان در اراده ی خداوند تبارک و تعالی فانی گردد و دیگر او اراده ای نداشته باشد و اراده ی او عین اراده ی خدا باشد. این همان درجه ای است که "یرضی لرضا الله و یغضب لغضب ربه"، یعنی با رضایت و خشنودی خدا خشنود می شود و با غضب او غضب می کند. این مقام عصمت خاتم الانبیاء صلی الله علیه وآله وسلم است. حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم حب و بغضش در حب و بغض خداوند تبارک و تعالی فانی شده است و چیزی را دوست نمی دارد مگر آن که خداوند آن را دوست بدارد و از چیزی خشمگین نمی شود مگر آنکه خداوند از آن خشمگین باشد این همان بشری است که به مقامی رسیده است که از روی هوا و هوس عمل نمی کند. آنچنان که قرآن کریم در مورد رسول گرامی صلی الله علیه وآله وسلم می فرماید: "و ما ینطق عن الهوی إن هو إلا وحی یوحی"؛ از روی هوا و هوس حرفی را نمی زند و هر چه که می فرماید چیزی جز وحی خداوندی نیست که به او نازل شده است. (نجم/4-3)

غضبی نشأت گرفته از عصمت کبری

مقام عصمت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم مقامی است که از خشنودی خدا خشنود و از غضب خدا خشمگین می شود و از طرفی دیگر خدای تبارک و تعالی نیز از خشنودی او خشنود و از غضب او خشمگین می شود! و حال که چنین است به فرموده رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم: "همانا فاطمه سلام الله علیها با خشنودی خدا خشنود و با غضب خدا غضبناک می شود." معلوم می شود که منشأ خشنودی و غضب حضرت فاطمه سلام الله علیها نیز نفس ایشان نیست بلکه منشأ آن عقل و از آن بالاتر خود خدای تبارک و تعالی است. یعنی عصمت کبری  که رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم دارا می باشند و از این بالاتر خداوند از خشنودی فاطمه سلام الله علیها خشنود و از غضب او غضبناک می شود!

مقامی که شناخته نمی شود

اینجاست که معنای این سوال فهمیده می شود که فاطمه سلام الله علیها را چه کسی می شناسد؟ این فاطمه سلام الله علیها کیست؟! امام جعفر صادق(علیه السلام) فرمودند: "إنما سمیت فاطمه فاطمه لان الناس فطموا عن معرفتها"؛ همانا فاطمه سلام الله علیها فاطمه نامیده شد چرا که مردم از شناخت ایشان ناتوانند.

پس همه ی مردم از معرفت و درک مقام حضرت فاطمه سلام الله علیها عاجز هستند. مقام عصمت کبرایی که غضب و رضای الهی در غضب و رضای فاطمه سلام الله علیها است!

براساس آنچه از روایات و دلایل عقلی مطرح شد معلوم می شود که مقام حضرت زهرا سلام الله علیها مقام برتری است که شناخت و درک آن از عهده ی ما خارج است و تنها می توان گفت که خشم و رضای خدا در خشم و رضای حضرت فاطمه سلام الله علیها است و بر همین اساس است که درک شب قدر که از جمله لیالی مهم و گرانقدر در سال است منوط به درک و شناخت مقام حضرت زهرا سلام الله علیها شده است که من ادرک فاطمه سلام الله علیها فقد ادرک لیلة القدر!

روزها و شبهایتان فاطمی باد!

ن. رادفر                 

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان